Praesentation III
de historische benadering
de tekstgerichte benadering
de contextgerichte benadering
de lezersgerichte benadering
(Tanja Janssen, Inhoud en opbrengsten van literatuuronderwijs, een historisch onderzoek, Levende Talen Tijdschrift, Jaargang 3, nummer 3, 2002)
Klik hier voor het artikel.
1 Bespreek in de groep wat deze vier theoretische benaderingen kunnen inhouden.
De historische benadering
De historische benadering wordt gekenmerkt door een accent op de literaire canon en op biografische, literair-historische en cultuur-historische informatie. Teksten worden in chronologische volgorde behandeld. Ze nemen in het onderwijs een ondergeschikte positie in: vaak zijn het fragmenten die vooral dienen ter illustratie van de literatuurgeschiedenis. De benadering is gebaseerd op het overdrachtsmodel: de docent is primair kennisoverdrager. De belangrijkste doelstelling is cultuuroverdracht of culturele vorming.
De tekstgerichte benadering
Binnen de tekstgerichte benadering staat de literaire tekst zèlf centraal. Om teksten te kunnen analyseren krijgen leerlingen een begrippenapparaat aangereikt (perspectief, motief, fabel, sujet, verteltijd, enzovoort). De teksten zijn vaak moderne prozateksten die bepaalde structuurverschijnselen vertonen. Door structuuranalyse en close reading kunnen leerlingen de betekenis van de tekst ontdekken en tot een beter oordeel komen over de esthetische waarde ervan. De docent is tekstautoriteit.
De contextgerichte benadering
Binnen de contextgerichte benadering is de aandacht gericht op de sociale context waarbinnen de tekst functioneert. Hoe verhoudt literatuur (of fictie) zich tot de maatschappelijke werkelijkheid? Thematisch werken en projectonderwijs liggen hierbij voor de hand: teksten worden gegroepeerd rond een maatschappelijk thema (racisme, homoseksualiteit). Ook intercultureel onderwijs past hierbij, wanneer dit gericht is op het bestrijden van vooroordelen en het bevorderen van wederzijds begrip. De docent is eerder begeleider dan kennisoverdrager of tekstautoriteit. Het algemene doel is emancipatorisch van aard: maatschappelijke vorming of bewustwording.
De lezersgerichte benadering
Bij de lezersgerichte benadering gaat men ervan uit dat lezers een tekst op verschillende manieren lezen, interpreteren en beoordelen. Een lezer ontdekt de betekenis niet (zoals bij een tekstgerichte benadering), maar construeert die betekenis zelf. In dit type onderwijs wordt veel aandacht gegeven aan identificatie en persoonlijke beleving. Leerlingen krijgen ruimte om op een directe, persoonlijke manier op literaire teksten te reageren: niet als doel op zich, maar als middel om zicht te krijgen op de eigen persoonlijkheid en manieren van reageren. De docent is mederecipiënt en begeleider van individuele leesprocessen. Hoofddoel is persoonlijke vorming of individuele ontplooiing, nevendoel is het bevorderen van het leesplezier.
Welchen Eindruck macht dieser Film auf euch? Welches Lebensgefuehl wird vermittelt?